​​

Wszystko, co robimy, zmienia nas na lepsze lub na gorsze i kształtuje nasz charakter. Etyka w buddyzmie odzwierciedla ten fakt.

Jednak zmienia nas nie tyle to co robimy, lecz intencja lub motywacja, z jaką to robimy. Np daję żebrakowi 100zł, żeby się popisać albo dlatego, że mi szkoda człowieka i chcę się podzielić tym, co mam. W praktyce nasze intencje/motywacje są często mieszane (np. chcę pomóc, ale chcę się też popisać) – praktyka uważności prowadzi do stopniowego poznania i oczyszczenia naszych intencji.

Etyka buddyjska (sila) nie opiera się na konwencjach czy regułach danego społeczeństwa, grupy czy okresu. Nie jest to etyka konwencjonalna, nie musimy więc zachowywać się w konwencjonalny sposób, być grzeczni i spełniać oczekiwania wszystkich wobec nas, by być etycznymi.

Sila jest etyką naturalna tj. opartą na psychologicznych i duchowych prawach i na karmie, czyli jeśli robimy coś – z najkrócej mówiąc – pozytywną intencją (wypływającą ze stanu umysłu uważnego, empatycznego etc.) to psychologiczne i duchowe konsekwencje będą też pozytywne. I odwrotnie – jeśli motywuje nas niechęć, nienawiść, zawiść, chciwość etc., to może odczujemy to na własnej skórze, a na pewno na własnym sumieniu.

W buddyzmie nie dzieli się czynów na złe i dobre, tylko na ,,zręczne” (pali: kusala – prowadzące do bardziej otwartego, szczęśliwego, jasnego umysłu) i ,,niezręczne” (pali: akusala - odcinające, izolujące nas, czyniące nas nieszczęśliwymi).

Nie są to więc zasady narzucone z zewnątrz, lecz praktyka, którą podejmujemy, jeśli widzimy jej sens i efekty.

Podstawowa zasada sila – nieczynienie szkody (ahimsa). Wszystkie inne zasady wywodzą się z tej.

Zasady etyczne możemy podzielić na tyczące się ciała, mowy lub umysłu (to, co robimy, mówimy, myślimy/czujemy).

Ogólne zasady, których używamy inteligentnie w praktyce, trening etyczny, a nie przepisy czy nakazy, które zdejmują z nas odpowiedzialność za myślenie w konkretnych sytuacjach.

​

DLACZEGO WARTO PRAKTYKOWAĆ ETYKĘ?

• J.w. wszystko, co robimy (mówimy/myślimy) ma wpływ na nas samych, na nasz umysł (karma). W zależności od naszego zachowania, możemy zmienić się na lepsze lub na gorsze, poprawić lub pogorszyć jakość swojego życia.

• Nasze zachowanie wpływa też na innych. Praktykując etykę zaczynamy dostrzegać, że nie jesteśmy czymś oddzielnym od innych ludzi/istot. Zaczynamy rozpuszczać fundamentalną iluzję oddzielnego i trwałego ,,ja”. Zaczynamy dostrzegać głębokie połączenie z innymi i przepływ energii. Piękny symbol wyrażający to używany przez Buddę to tzw. sieć Indry – wyobraź sobie cały wszechświat pełen klejnotów zawieszonych w przestrzeni. A w każdym z nich widać odbicie WSZYSTKICH innych klejnotów.

• Praktyka etyki wpływa na praktykę medytacji, jest jej podstawą. Im bardziej jesteśmy świadomi swojego zachowania na co dzień, tym głębiej, efektywniej i przyjemniej będziemy medytować.

• Budda i każdy oświecony człowiek jest z natury doskonale etyczny. Możemy widzieć praktykę etyki jako prowadzącą do tego punktu. Budda nie musi się już starać, ale dla nas jest to trening – popełniamy błędy, przyznajemy do nich, uczymy się, wstajemy, otrzepujemy z kurzu i próbujemy znowu.

PIĘĆ ETYCZNYCH WSKAZÓWEK BUDDYJSKICH (WSKAZAŃ)

Postanowienia zaniechania:

Postanawiam nie odbierać życia.

Postanawiam nie brać tego, co nie zostało mi dane.

Postanawiam nie szkodzić w sferze seksualnej.

Postanawiam nie mówić nieprawdy.

Postanawiam nie przyjmować substancji zaburzających jasność umysłu.

​

Postanowienia działania:

Postępując życzliwie, oczyszczam swoje ciało.

Dając i dzieląc się szczodrze, oczyszczam swoje ciało.

Odnajdując prostotę, spokój i zadowolenie, oczyszczam swoje ciało.

Mówiąc słowa prawdziwe, oczyszczam swoją mowę.

Żyjąc świadomie i uważnie, oczyszczam swój umysł.